تاریخ حدیث و اندیشه‌های حدیثی در بحرین- قسمت ۲۲
از او ابن ابی جمهور صاحب عوالی اللئالی نقل روایت میکند[۶۵۳] و او از احمد بن مخدم نقل میکند.[۶۵۴]
- حسن بن مطوع جروانی احسایی (قرن ۹ق)
شاگردش ناصر الدین مشهور به ابن نزار از او نقل روایت میکند[۶۵۵] و خود او از شهاب الدین احمد بن فهد بن ادریس مقری احساوی نقل میکند.[۶۵۶]
- رضی الدین حسینی، ابن الرشید القطیفی (ابن راشد) (قرن ۹ ق)
از او کریم الدین یوسف مشهور به ابن ابی القطیفی نقل میکند[۶۵۷] و ابن الرشید از احمد بن فهد حلی نقل روایت میکند.[۶۵۸]
کتاب وفاه امیر المومنین منسوب به او یا محمد بن ابی القطیفی است.[۶۵۹]
- ناصر الدین ابراهیم، ابن نزار (قرن ۹ق)
او از استادش جمال الدین حسن مشهور به ابن مطوع جروانی نقل روایت میکند[۶۶۰] و از او ابن ابی جمهور نقل میکند.[۶۶۱]
- ناصر بن احمد بن عبد الله بحرانی (قرن ۹ق)
او از شاگردان پدرش ـ احمد بن عبد الله بن محمد بن علی … المتوج ـ بوده است.[۶۶۲]
شاگردان
-
- احمد بن فهد حلّی[۶۶۳]
- احمد بن محمد بن فهد مقری احسایی[۶۶۴]
این دو صاحب شرح ارشاد هستند وبیشتر مشایخ آنها یکی است، به همین دلیل ممکن است بین آنها گاهی خلط شود.
-
- احمد بن محمد بن عبدالله بن علی بن حسن بن علی بن محمد بن سبع بن سالم بن رفاعه الرفاعی السبعی الاحسائی (م ۹۶۰ )[۶۶۵]
-
- شاگردی دارد که کتاب الاستخارات را نوشته است.[۶۶۶]
- محمد بن ابی القطیفی (بعد از قرن ۹ ق)
کتاب وفاه امیر المومنین منسوب به او یا علی بن ابی القطیفی است.[۶۶۷]
- حسین بن راشد قطیفی (قرن ۹ یا ۱۰ق)
او از شاگردان ابن فهد است. و همان ابن راشد القطیفی است و اینکه برخی ابن را شد را حسن بن محمد بن راشد گفته اند به صواب نیست.[۶۶۸]
از او یوسف بن ابی القطیفی نقل میکند.[۶۶۹]
- محمد بن علی بن ابراهیم بن ابی جمهور احسایی (زنده در ۹۰۹ ق)
فقیه، محدث و متکلم صوفی مشرب امامی، اهل التیمیه از روستاهای احساء است.[۶۷۰]
تولدش را باید حدود ۸۳۸ ق بدانیم، چرا که او در مناظرهای که با عالم سنی هرات در مشهد در سال ۸۷۸ ق دارد، میگوید: «فانّ عمری الیوم یقارب الاَربعین سنه…».[۶۷۱]
پدر و جد او نیز از علمای روزگار خویش بودهاند.[۶۷۲]
او در احساء از محضر پدر و دیگر دانشمندان این منطقه و سپس در عراق و نجف اشرف از شیخ شرف الدین حسن بن عبدالکریم فتال[۶۷۳] و در کرک نوح ـ از قراء جبل عامل ـ از علی بن هلال جزایری[۶۷۴] بهره برده و اجازاتی گرفته است. خود در مقدمۀ کتاب عوالی اللآلی، غیر از این دو نفر، پدرش علی بن ابی جمهور و سید شمس الدین محمد بن کمال الدین موسی موسوی حسینی احسایی را جزء اساتید خود میشمارد. و چنانکه از مقدمۀ دُرر اللآلی الفقیه فهمیده میشود، غیر از این چهار نفر از سه نفر دیگر نیز نقل روایت میکند:
۱ـ شیخ حرز الدین اوالی بحرانی
۲ـ سید شمس الدین محمد بن سید احمد موسوی حسینی
۳ـ شیخ عبدالله بن فتح الدین بن عبد الملک فتحان واعظ قمی قاسانی.[۶۷۵]
او در ۸۷۸ ق و پس از آن در مشهد بوده است.[۶۷۶]
برخی از محققین معاصر نوشتهاند او «بقیه عمر خود را در خراسان گذرانید».[۶۷۷] اما با توجه به اجازهای که او برای علی بن قاسم بن عذاقه در ۹۰۶ ق در شهر حله صادر کرده است، معلوم میشود او از خراسان خارج شده و به عراق رفته است.[۶۷۸]
او در مشهد، مناظرات معروفی با فاضل هروی[۶۷۹] داشته است که میزبان این جلسات سید محسن رضوی (م ۹۳۱ ق) بوده است.[۶۸۰]
در مورد تاریخ فوت احسایی اطلاع دقیقی نداریم. در دایره المعارف بزرگ اسلامی با استناد به نسخۀ معین الفکر که شرح احسایی بر باب حادی عشر است و در ۹۰۴ ق تألیف شده، او را زنده تا این تاریخ دانستهاند.[۶۸۱]
برخی به قرینۀ اجازۀ صادره او در ۹۰۶ ق او را زنده در این سال قلمداد نمودهاند.[۶۸۲]
اما با توجه به یکی از نسخه های خطی موجود در کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی او تا شوّال ۹۰۹ ق زنده بوده است.[۶۸۳]
آثار حدیثی
احسایی در موضوعات فقه، اصول، منطق، فلسفه، کلام و حدیث آثار زیادی دارد که در بخش آثار اشاره خواهیم کرد.[۶۸۴]
اجازات
| برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید. |
- اجازه للشیخ محمد بن صالح الغروی الحلّی
